پیمان سعدآباد

پیمان سعدآباد، نام پیمانی است که در تاریخ 17 تیر 1316 خورشیدی (8 ژوئیه 1937) میان ۴ کشور ایران (رضاشاه پهلوی)، ترکیه (مصطفی کمال آتاترک)، عراق (ملک غازی اول) و افغانستان ( محمد ظاهر شاه) به امضا رسید.

دولت ‌های امضا کننده این پیمان متعهد شدند از مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری کنند، مرزهای مشترک را محترم بشمارند، از هرگونه تجاوز نسبت به یکدیگر خودداری ورزند و از تشکیل جمعیت ‌ها و دسته ‌بندی ‌هایی که هدف آن‌ ها اخلال در صلح میان کشورهای هم جوار و هم پیمان باشد جلوگیری کنند.

پیمان سعدآباد هم از لحاظ مادی و هم از نظر سیاسی به زیان دولت ایران و به نفع کشورهای ترکیه، افغانستان و عراق بود‌، زیرا قسمتی از ارتفاعات آرارات که دارای موقعیت سوق‌الجیشی مهمی بود‌ به ترکیه واگذار شد. در تعیین خط مرزی ایران و عراق نیز رضا‌شاه منابع نفتی غرب ایران و نصف اروند رود را که طبق اصول و مقررات بین‌المللی خط تالوک است به عراق واگذار کرد تا از بابت عبور کشتی ‌های نفتکش از آبادان، ایران مبالغ هنگفتی به دولت عراق تحت‌الحمایه انگلیس بپردازد. پس از امضای پیمان سعد‌آباد، رضاشاه طی نطقی که به مناسبت افتتاح دوره یازدهم مجلس شورای ملی ایراد کرد، گفت: « پیمان سعد‌آباد در مشرق ‌زمین بی ‌سابقه بوده و در این هنگام که امور عالم مشوش است، مدد بزرگی به بقای صلح جهان خواهد بود.»

با سپاس

محرم سعیدی